مقالات

دینامیت چیست؟ روش ساخت و مصرف آن برای تخریب سنگ

دینامیت چیست؟ دینامیت یک نوع مواد منفجره است که برای استفاده در حفاری، ساخت‌وساز، معدن‌کاری، نظامی و دیگر کاربردهای صنعتی و غیره استفاده می‌شود. دینامیت شامل مخلوطی از گوگرد، نیترات آمونیوم و نفت یا مواد پایه نفتی دیگر است.

وقتی دینامیت منفجر می‌شود، انرژی که در آن ذخیره شده است، به‌صورت حرارت و انباشته گازهای منفجره آزاد می‌شود که این امر می‌تواند منجر به انفجار شدید و پر شدن فضای اطراف با مواد شدیداً شکسته شده شود. از دینامیت به‌عنوان یکی از قدیمی‌ترین مواد منفجره برای کاربردهای مختلف استفاده می‌شود. بااین‌حال، به دلیل خطراتی که با آن همراه است، امروزه از مواد منفجره ایمن‌تر و کمتر خطرناکی برای کاربردهای صنعتی استفاده می‌شود.

(شاید این مقالات برایتان کاربردی باشد!)

خنثی سازی

خدمات استخر

رفع گرفتگی لوله

شستشوی فلزات

خدمات تخریب سنگ

مشاوره و کاربرد مواد شیمایی

تاریخچه استفاده از دینامیت

دینامیت یکی از قدیمی‌ترین و مؤثرترین مواد منفجره است که تاریخچه طولانی در صنعت و سایر حوزه‌ها دارد. زمانی که نیتروگلیسیرین کشف شد، دینامیت نیز اختراع شد و به‌عنوان جایگزینی ایمن‌تر برای نیتروگلیسیرین و پودر چینی به کار گرفته شد.

دینامیت در سال 1867 توسط یک شیمی‌دان سوئدی به نام آلفرد نوبل اختراع شد. در آن زمان، استفاده از نیتروگلیسیرین به دلیل خطرات احتمالی به‌شدت محدود بود و نیاز به یک ماده جایگزین ایمن‌تر و با امکانات بیشتر وجود داشت. نوبل به همراه برادرش که در آن زمان در شرکت پدرشان برای تولید این مواد مشغول به کار بود، توانستند فرایند تولید دینامیت را بهبود بخشند و باعث شدند تا دینامیت به‌سرعت در صنعت معدن، حفاری، ساخت‌وساز و جنگ جایگاه خود را پیدا کند.

در سال 1875، نوبل اختراع خود را به‌عنوان یک ماده منفجره برای کاربردهای مختلف، به دولت سوئد ارائه داد و بعد از آن دینامیت در سراسر جهان به‌عنوان یکی از مؤثرترین مواد منفجره برای حفاری، ساخت‌وساز، معدن‌کاری، نظامی و دیگر کاربردهای صنعتی و غیره به کار گرفته شد.

مواد ساخت دینامیت چیست؟

دینامیت معمولاً از چندین ماده تشکیل شده است که هر یک وظیفه مختص به خود را بر عهده دارد. این مواد عبارت‌اند از:

• گوگرد: یکی از اجزای اصلی دینامیت که به‌عنوان ماده پایدارکننده و ثابت‌کننده در دینامیت استفاده می‌شود.
• نیترات آمونیوم: این ماده به‌عنوان مؤثرترین اجزای دینامیت شناخته شده است که به‌عنوان منبع اکسیژن برای سوخت دینامیت عمل می‌کند و همچنین به‌عنوان ماده اصلی منفجره در دینامیت عمل می‌کند.
• نفت: این ماده به‌عنوان سوخت در دینامیت استفاده می‌شود و با اشتعال آن، انرژی لازم برای انفجار دینامیت فراهم می‌گردد.
• شیمیایی‌های دیگر: برای بهبود عملکرد دینامیت، ممکن است شیمیایی‌های دیگری نیز به آن اضافه شود. به‌عنوان‌مثال، مواد افزودنی مانند مواد نشت‌کننده، پایدارکننده و حفاظت‌کننده ممکن است در دینامیت استفاده شوند.

روش ساخت دینامیت

دینامیت از ترکیبی از نیتروگلیسیرین، مواد جامد پایدارکننده، مواد سرعت‌دهنده و مواد روان‌کننده تشکیل شده است. روش تولید دینامیت به‌طورکلی شامل مراحل زیر است:

• ساخت نیتروگلیسیرین: در این مرحله، ماده اولیه نیتروگلیسیرین با استفاده از اسید نیتریک و گلیسیرین تولید می‌شود.
• تهیه ماده جامد پایدارکننده: ماده جامدی که به‌عنوان پایدارکننده در دینامیت استفاده می‌شود، معمولاً یکی از مواد پراکنده‌کننده مانند کربنات کلسیم است.
• تهیه ماده سرعت‌دهنده: این ماده می‌تواند یکی از چندین ماده باشد که در صنعت منفجره استفاده می‌شود، از جمله نیتروسلولز یا پی آن پی.
• تهیه ماده روان‌کننده: مواد روان‌کننده برای افزایش ثبات و یکنواختی توزیع ماده منفجره در ساخت دینامیت استفاده می‌شوند.
• مخلوط‌کردن تمامی مواد: پس از تهیه تمامی مواد، آن‌ها به طور دقیق با هم مخلوط می‌شوند تا دینامیت تولید شود.

مواد دینامیت باید بادقت و در شرایط ایمن تولید شوند؛ زیرا در صورت عدم رعایت اصول ایمنی، ممکن است خطرات جدی به وجود آید.

تخریب سنگ با دینامیت چگونه می‌باشد؟

استفاده از دینامیت برای تخریب سنگ در کارخانه‌های سنگ‌شکنی و معادن به‌منظور جداسازی سنگ‌ها از سنگ معدن، به‌صورت گسترده‌ای انجام می‌شود. در این روش، دینامیت در حفره‌های کوچکی که در سنگ سوراخ می‌شوند، قرار داده می‌شود. پس از اینکه دینامیت منفجر می‌شود، شوک‌های موجود در این منفجره باعث شکستن سنگ می‌شوند و از هم جدا می‌شوند.

استفاده از دینامیت در تخریب سنگ، نسبتاً سریع و به‌صورت اقتصادی برای تمیزکردن سنگ‌ها می‌باشد. همچنین، این روش کارآمد برای تخریب سنگ‌های بسیار سخت و ضخیم است که با استفاده از دستگاه‌های سنگ‌شکن معمولی به‌راحتی قابل تخریب نیستند. بااین‌حال، استفاده از دینامیت برای تخریب سنگ‌ها نیازمند دانش و تخصص خاصی در زمینه صحیح و ایمن انجام این فرایند می‌باشد. اما روش کار تخریب سنگ با دینامیت چیست؟ در ادامه بررسی می‌کنیم.

نحوه تخریب سنگ‌ها با دینامیت

تخریب سنگ با دینامیت عمدتاً به دو مرحله تقسیم می‌شود:

• حفر حفره‌های مناسب: در ابتدا، با استفاده از دستگاه‌های حفاری، حفره‌هایی در سنگ ایجاد می‌شود که عمق و اندازه آنها باید بر اساس نوع و سختی سنگ تعیین شود. عموماً این حفرات به‌صورت عمودی در سنگ حفر می‌شوند.
• قراردادن دینامیت در حفرات: پس از حفر حفرات، دینامیت به همراه ماده منفجره کننده و کاپسول‌های شکستن درون حفرات قرار می‌گیرند. کاپسول‌های شکستن معمولاً از کاغذ یا پلاستیک ساخته شده و داخل آن‌ها، ماده منفجره کننده و ترکیبات شیمیایی دیگری مثل پوشش‌دهنده، پایدارکننده و گازهای فشار زیاد قرار داده می‌شوند.
• شکستن سنگ با دینامیت: پس از اینکه دینامیت منفجر می‌شود، شوک‌های موجود در این منفجره باعث شکستن سنگ می‌شوند و از هم جدا می‌شوند. این روش عمدتاً برای جداسازی بزرگ‌ترین قطعات سنگ و تخریب سنگ‌های ضخیم و مقاوم به کار می‌رود.

در انجام این فرایند، ایمنی و احتیاط بسیار مهم می‌باشد و باید با رعایت دقیق قوانین ایمنی و به‌کارگیری تجهیزات مخصوص و مدیریت صحیح آتش‌نشانی اقدام به تخریب سنگ با دینامیت کرد.

مزایای تخریب با دینامیت چیست؟

سوال کلیدی که مطرح می‌شود این است که: دینامیت چیست؟ استفاده از دینامیت برای تخریب سنگ‌ها در معادن و پروژه‌های ساختمانی، مزایای زیادی دارد که عبارت‌اند از:

۱- کارایی بالا: تخریب سنگ با دینامیت بسیار سریع و کارآمد است و به‌سرعت سنگ‌ها را جدا می‌کند. این کاربرد این روش در پروژه‌های بزرگ ساختمانی و معدنی به‌شدت احساس می‌شود.

۲- کاهش هزینه‌ها: استفاده از دینامیت در تخریب سنگ‌ها، هزینه‌های مربوط به دستگاه‌های بزرگ حفاری و کارگران را کاهش می‌دهد و به‌صرفه‌ترین روش برای جداسازی سنگ‌ها تبدیل شده است.

۳- امنیت بیشتر: تخریب سنگ با دینامیت، برای جداسازی سنگ‌های ضخیم و مقاوم به کار می‌رود و نیاز به کارگران برای استفاده از ابزارهای خطرناک و پرهزینه‌ای ندارد که باعث افزایش امنیت در محیط کار می‌شود.

باتوجه‌به مزایای بالا، استفاده از دینامیت به‌عنوان روشی کارآمد برای تخریب سنگ‌ها شناخته شده است. بااین‌حال، این روش نیز نیاز به ایمنی و احتیاط بسیار دارد تا از وقوع حوادث و سوانح جلوگیری شود.

مقایسه کتراک و دینامیت

کتراک و دینامیت هر دو ابزارهای قدرتمندی هستند که به‌عنوان روش‌های تخریب سنگ‌ها در پروژه‌های معدنی و ساختمانی به کار می‌روند. اما این دو ابزار به‌شدت با یکدیگر متفاوت هستند. در زیر به مقایسه کتراک و دینامیت پرداخته شده است:

۱- کارایی: دینامیت باعث شکستن سنگ‌ها و جداشدن آن‌ها از هم می‌شود، درحالی‌که کتراک با استفاده از چاقوهای برش، سطح سنگ را بریده و از هم جدا می‌کند. برای تخریب سنگ‌های ضخیم، دینامیت بهترین روش است، درحالی‌که کتراک برای تخریب سنگ‌های کوچک و در سطح کارآمدتر است.

۲- هزینه: هزینه استفاده از کتراک برای تخریب سنگ‌ها بسیار بالاتر از هزینه استفاده از دینامیت است. در واقع، استفاده از کتراک برای تخریب سنگ‌های ضخیم و حجیم، بسیار زمان‌بر و هزینه‌بر است.

۳- امنیت: استفاده از دینامیت به دلیل اینکه نیازی به حضور کارگر در نزدیکی منطقه منفجره ندارد، امن‌تر است. اما استفاده از کتراک نیازمند حضور کارگران در نزدیکی سطح کار است که باعث افزایش خطر برای آن‌ها می‌شود.

۴- محدودیت‌ها: کتراک تنها برای تخریب سطح سنگ قابل‌استفاده است، درحالی‌که دینامیت برای تخریب سنگ‌های حجیم و سخت نیز به کار می‌رود.

باتوجه‌به مزایای و معایب بالا، استفاده از دینامیت و کتراک بسته به شرایط مختلف معدنی و ساختمانی، متفاوت است.

جمع‌بندی

در این مقاله به این مسئله اشاره کردیم که دینامیت چیست؟ و چگونه مورداستفاده قرار می‌گیرد.

تخریب سنگ با دینامیت به دو مرحله اصلی تقسیم می‌شود: حفر حفره‌های مناسب و قراردادن دینامیت در حفرات. پس از انفجار دینامیت، شوک‌های موجود در منفجره باعث شکستن سنگ و جداشدن آن از هم می‌شود. این روش برای تخریب سنگ‌های ضخیم و مقاوم به کار می‌رود. برای ایمنی و احتیاط لازم است که قوانین ایمنی رعایت شده و تجهیزات مخصوص و مدیریت صحیح آتش‌نشانی به کار گرفته شود.